Οι άρχουσες ελίτ και το «πεζοδρόμιο»

Ο ξυλοδαρμός του Κωστή Χατζηδάκη από το πλήθος επιβεβαιώνει ότι η απονομιμοποίηση του πολιτικού συστήματος έχει προσλάβει πρωτοφανείς διαστάσεις. Όσο περισσότερο γίνεται φανερό ότι η συνταγή του Μνημονίου δεν βγαίνει, όσο διαψεύδεται η ελπίδα ότι με τις περικοπές θα γινόταν δυνατή η υπέρβαση της κρίσης, τόσο διογκώνεται η κοινωνική απόγνωση.

Η διόγκωση της ανεργίας και η μαζική καταστροφή μικρομεσαίων, σταδιακά εκτοπίζει το φόβο της χρεοκοπίας ως καθοριστικού παράγοντα διαμόρφωσης της πολιτικής συμπεριφοράς. Κι όταν δίνεται η ευκαιρία, η απόγνωση μετατρέπεται σε τυφλή οργή.
Το γεγονός ότι για πρώτη φορά μεταπολεμικά απειλείται η αναπαραγωγή της υφιστάμενης κοινωνικής δομής, καθιστά σχεδόν αναπόφευκτη την αναγόρευση του «πεζοδρομίου» σε βασική παράμετρο της συνάρτησης των πολιτικών εξελίξεων. Τώρα που ήλθε η ώρα του λογαριασμού, τα μικρομεσαία στρώματα καλούνται να πληρώσουν πανάκριβα την όποια μικρή συμμετοχή τους στο «πάρτι», ή τουλάχιστον το γεγονός ότι ανέχθηκαν το κλεπτοκρατικό, σπάταλο, ανορθολογικό κι αυθαίρετο μοντέλο ανάπτυξης, που σήμερα καταρρέει.
Οι κατάρες για το διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα και η απαίτηση να επιστραφούν τα κλεμμένα είναι απολύτως κατανοητές, αλλά από μόνες τους δεν παράγουν πολιτικό αποτέλεσμα. Είναι μάλλον αδιέξοδες εκδηλώσεις οργής, οι οποίες, μάλιστα, δεν ευνοούν τον αναγκαίο αναστοχασμό. Αναμφίβολα, τη μερίδα του λέοντος από το γιγαντιαίο ποσό που εμφανίζεται ως δημόσιο χρέος την έχουν ιδιοποιηθεί τα μεγάλα «ψάρια» της διαπλοκής.
Το διόλου ευκαταφρόνητο υπόλοιπο, όμως, διαχύθηκε ποικιλοτρόπως στα χαμηλότερα επίπεδα της κοινωνικής πυραμίδας. Έτσι εξασφαλίσθηκε η μακρόχρονη ιδεολογική συναίνεση της κοινωνίας σε μία πορεία, η οποία με μαθηματική ακρίβεια οδηγούσε στο γκρεμό.
Η κρίσιμη διαφορά είναι πως τα μεγάλα «ψάρια» έχουν διεξόδους, ενώ τα μικρά όχι. Έχει αποδειχθεί ότι όποτε η «μικροαστική θάλασσα» μιμείται την τηλεοπτική καρικατούρα των πλουσίων στο τέλος πληρώνει δυσβάσταχτο λογαριασμό.
Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι επανάληψη με άλλη μορφή και σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα αυτού που συνέβη με την φούσκα του χρηματιστηρίου 10 χρόνια πριν. Τότε, λεηλατήθηκαν οι οικονομίες όσων ανοήτως πίστεψαν ότι θα έβγαζαν τζάμπα χρήμα. Τώρα, δυστυχώς τα βάρη πέφτουν επί της κεφαλής δικαίων και αδίκων. Θα υποστούν επώδυνη αφαίμαξη και οι εργατικοί και οι συνεπείς.
Η κρίση αναδεικνύει με δραματικό τρόπο την καθοριστική σημασία που έχει για την ζωή του καθενός η Πολιτική. Κατά μία έννοια, η Πολιτική μας εκδικείται, επειδή πάψαμε να είμαστε επί της ουσίας πολίτες.
Αρνηθήκαμε την ευθύνη μας για τα Κοινά. Εκφυλισθήκαμε σε ψηφοφόρους-πελάτες των κομμάτων, είτε κλειστήκαμε αυτάρεσκα στον κάθε μικρόκοσμό μας. Κατ’ αυτό τον τρόπο αφήσαμε να καθορίζουν τις τύχες μας συνήθως θλιβεροί και ενίοτε άθλιοι επαγγελματίες πολιτικάντηδες, ορισμένοι εκ των οποίων σήμερα ανερυθρίαστα κουνάνε το δάκτυλο στην κοινωνία.
Το γεγονός ότι η κοινωνία δεν είναι αθώα δεν μειώνει ούτε στο ελάχιστο την συντριπτική ευθύνη των αρχουσών ελίτ. Το «ψάρι βρωμάει πάντα από το κεφάλι».