ΝΟΜΠΕΛ "ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ" ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΟΥΙΝΤΕΣ.......

Το αμφιλεγόμενο βραβείο

* Το 2001, έτος εορτασμού της συμπλήρωσης 100 χρόνων των βραβείων Νομπέλ, η οικογένεια του ιδρυτή του βραβείου εξέφρασε τις αντιρρήσεις της για το Νομπέλ Οικονομίας. Κάποιοι μάλιστα δημοσίευσαν ανακοίνωση στην υψηλού κύρους και κυκλοφορίας εφημερίδα «Svenska Dagbladet» ζητώντας να απαλειφθεί το όνομα Νομπέλ από το βραβείο για την οικονομία

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  10/10/2004, 00:00

H απονομή των βραβείων Νομπέλ γίνεται κάθε Δεκέμβριο με τη δέουσα επισημότητα στην αίθουσα συναυλιών Konserthuset της Στοκχόλμης. Κατά παράδοση, στην αριστερή μπροστινή σειρά κάθονται οι τιμώμενοι και στη δεξιά ο βασιλιάς της Σουηδίας και η βασιλική οικογένεια

 

 
Οι δύο πρώτες εβδομάδες του Οκτωβρίου είναι, παραδοσιακά, η περίοδος ανακοίνωσης των βραβείων Νομπέλ. Ηδη ανακοινώθηκαν από τη Σουηδική Βασιλική Ακαδημία τα ονόματα των τιμωμένων με τα βραβεία Ιατρικής, Φυσικής, Χημείας, Λογοτεχνίας και Ειρήνης, τα πέντε βραβεία που είχε θεσπίσει ο Αλφρεντ Νομπέλ με τη διαθήκη του. Αύριο Δευτέρα 11 Οκτωβρίου θα ανακοινωθεί ωστόσο η απονομή ενός έκτου βραβείου, το οποίο ο ίδιος ο Αλφρεντ Νομπέλ δεν είχε προβλέψει. Πρόκειται για το αποκαλούμενο από το ευρύ κοινό Νομπέλ Οικονομίας, το οποίο δεν είναι ακριβώς ένα βραβείο Νομπέλ.

Αρκετοί, βραβευθέντες με αυτό, έχουν κατά καιρούς αμφισβητήσει τη χρησιμότητα και την ακεραιότητά του.!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!1

Ο ίδιος ο Αλφρεντ Νομπέλ δεν το είχε προβλέψει στη διαθήκη του
Θεσπίστηκε το 1968 από την κεντρική τράπεζα της Σουηδίας, η οποία θέλησε να θεσμοθετήσει ένα βραβείο για την οικονομία επ' ευκαιρία της συμπλήρωσης 300 χρόνων από την ίδρυσή της. 
 Για τον λόγο αυτόν, παρ' ότι απονέμεται από τη Σουηδική Βασιλική Ακαδημία Επιστημών βάσει της ίδιας αυστηρής διαδικασίας επιλογής και αποδίδει το ίδιο χρηματικό ποσό (περίπου 1 εκατομμύριο δολάρια) με τα άλλα βραβεία Νομπέλ, το βραβείο Οικονομίας παρουσιάζει ορισμένες διαφορές
. H επίσημη ονομασία του είναι «Βραβείο της Τράπεζας της Σουηδίας για τις Οικονομικές Επιστήμες εις μνήμην του Αλφρεντ Νομπέλ» και τα ονόματα των νικητών αναγράφονται στον εξωτερικό δακτύλιο του μεταλλίου αντί για την επιφάνειά του, όπως γίνεται με τα άλλα βραβεία.
Από την πρώτη κιόλας απονομή του, το 1969, το βραβείο Οικονομίας προκάλεσε αντιρρήσεις και, σε όλο αυτό το διάστημα, δεν έχει κατορθώσει να απαλλαγεί από την εικόνα του «δευτεροκλασάτου» βραβείου Νομπέλ.
Οι τιμώμενοι με αυτό απολαμβάνουν, εκτός του αξιοσέβαστου χρηματικού ποσού το οποίο το συνοδεύει,και ευρεία δημοσιότητα και αναγνώριση.[!!!@@@*****}
  Ο επιστημονικός κόσμος όμως, ακόμη και αυτός των οικονομικών επιστημών, το αντιμετωπίζει μάλλον με συγκρατημένη αδιαφορία, αν όχι με καχυποψία.
Γεγονός είναι ότι οι αντιδράσεις και οι αντιπαραθέσεις που προκάλεσε η θέσπιση του συγκεκριμένου βραβείου ήταν τέτοιες ώστε το Ιδρυμα Νομπέλ, ύστερα από αυτή τη μάλλον πικρή εμπειρία, αποφάσισε να μην ξαναδεχθεί δωρεές για τη θέσπιση βραβείων που συνδέονται με τη μνήμη του Αλφρεντ Νομπέλ.
* Οι συγκρούσεις

H μόνη επιστήμη για την οποία ο Αλφρεντ Νομπέλ έχει αποκλείσει ρητώς στη διαθήκη του να απονέμεται βραβείο στο όνομά του είναι τα μαθηματικά (οι φήμες λένε ότι ο σουηδός χημικός, ο οποίος δεν παντρεύτηκε ποτέ, δεν ήθελε να επιβραβεύεται η συγκεκριμένη επιστήμη στο όνομά του επειδή, όταν ήταν νέος, η αρραβωνιαστικιά του τον εγκατέλειψε για έναν μαθηματικό).
Για την οικονομία ο Νομπέλ δεν κάνει κανένα λόγο και ορισμένοι - μεταξύ αυτών οι κληρονόμοι του - υποστηρίζουν πως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν τη θεώρησε ποτέ πραγματική επιστήμη.
Την άποψη αυτή συμμερίζονταν πολλοί, όχι μόνο στις αρχές του 20ού αιώνα αλλά και στις επόμενες δεκαετίες, και ακόμη σήμερα το ζήτημα αυτό δεν έχει βρει την απάντησή του.  . Λέγεται ότι στην πρώτη απονομή του βραβείου Οικονομίας το 1969 ένας συνάδελφός του φυσικός είχε ρωτήσει με αποτροπιασμό τον τιμώμενο με το Νομπέλ Φυσικής Μάρεϊ Γκελ-Μαν: «Εννοείς ότι κάθησαν στο βάθρο δίπλα σου;».
Αλλοι έχουν την αντίρρηση ότι, ακριβώς λόγω της φύσης των οικονομικών ως κοινωνικής επιστήμης, η επιλογή των τιμωμένων με το συγκεκριμένο βραβείο είναι εύκολο να επηρεαστεί έντονα από πολιτικές σκοπιμότητες. σχλ[[απολυτα   δικαιολογημενη   θεση......]

Ο Τζόζεφ Στίγκλιτς, ο οποίος μοιράστηκε το βραβείο το 2001 με δύο συναδέλφους του και θεωρείται από τις «ρηξικέλευθες» επιλογές της Ακαδημίας, το θέτει ευγενικά:  

«Το έργο πολλών από αυτούς στους οποίους έχει απονεμηθεί το Νομπέλ Οικονομίας ήταν ήδη αναγνωρισμένο, πολύ καιρό πριν. Στους κόλπους του ίδιου του επαγγέλματος των οικονομολόγων το βραβείο δεν μετράει τόσο όσο οι ιδέες. Στην ευρύτερη κοινωνία ωστόσο το Νομπέλ προσελκύει πράγματι την προσοχή σε ορισμένες ιδέες οι οποίες αλλιώς δεν θα είχαν γίνει κατανοητές».

* Οι αντίπαλοι

Αλλοι τιμηθέντες δεν υπήρξαν εξίσου ευγενικοί. 
Μια από τις δυσκολότερες από αυτή την άποψη στιγμές στην ιστορία του Νομπέλ Οικονομίας ήταν η απονομή του 1974, όταν και οι δύο τιμώμενοι με αυτό, ο σουηδός σοσιαλιστής οικονομολόγος και κοινωνιολόγος Γκούναρ Μύρνταλ και ο αυστριακής καταγωγής οπαδός της ελεύθερης αγοράς Φρίντριχ φον Χάγεκ, εξέφρασαν, ο πρώτος εξαιρετικά έντονα και ο δεύτερος ηπιότερα, αντιρρήσεις για το βραβείο.
Ο Μύρνταλ ενοχλήθηκε ιδιαίτερα από το γεγονός ότι αναγκάστηκε να μοιραστεί το Νομπέλ με τον «ιδεολογικό ανταγωνιστή» του, ο οποίος εκείνη την εποχή, όπως είχαν επισημάνει τότε διάφοροι σχολιαστές, ήταν κυριολεκτικά «ξεχασμένος» από την οικονομική επιστήμη. Κατηγόρησε τη Σουηδική Βασιλική Ακαδημία για πολιτική σκοπιμότητα, ζήτησε να καταργηθεί το βραβείο επειδή είχε απονεμηθεί σε οικονομολόγους σαν τον Χάγεκ και τον Μίλτον Φρίντμαν και έφθασε ως το σημείο να πει ότι ο μόνος λόγος για τον οποίο το είχε αποδεχθεί ήταν πως δεν είχε ξυπνήσει εντελώς όταν «εκείνο το μοιραίο πρωινό» απάντησε στο τηλεφώνημα με το οποίο η Σουηδική Ακαδημία τού ανακοίνωνε την απονομή.
Οι αντιρρήσεις του Χάγεκ ήταν άλλου είδους. «Εχω κάθε λόγο να νιώθω ευγνώμων απέναντι στην Τράπεζα της Σουηδίας για αυτή την τιμή» δήλωσε στην ομιλία του στο δείπνο της απονομής, «οφείλω όμως να ομολογήσω ότι, αν με είχαν ρωτήσει αν θα έπρεπε να θεσπιστεί ένα βραβείο Νομπέλ για την Οικονομία, θα ήμουν κάθετα αντίθετος». Ενας φόβος του, ότι το βραβείο θα αντανακλούσε τις τάσεις του «επιστημονικού συρμού», διαψεύστηκε, όπως είπε, με την απονομή του βραβείου σε κάποιον με τόσο «παλιομοδίτικες» απόψεις όπως ο ίδιος.
«Δεν νιώθω όμως εξίσου εφησυχασμένος ως προς τον δεύτερο λόγο αντίρρησής μου» τόνισε. «Αυτός είναι ότι το βραβείο Νομπέλ αποδίδει στο πρόσωπο στο οποίο απονέμεται ένα κύρος και μια εξουσία τα οποία, στα οικονομικά, κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να διαθέτει. (...) H επιρροή ενός οικονομολόγου είναι σημαντική, γιατί ασκείται στους μη ειδήμονες: πολιτικούς, δημοσιογράφους, δημόσιους υπαλλήλους και το κοινό εν γένει. Δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο ένας άνθρωπος ο οποίος έκανε μια διακεκριμένη συνεισφορά στην οικονομική επιστήμη θα πρέπει να θεωρείται ειδήμων για όλα τα προβλήματα της κοινωνίας, όπως συνηθίζει να τον αντιμετωπίζει ο Τύπος, σε βαθμό ώστε στο τέλος μπορεί να το πιστέψει και ο ίδιος».
* Οι αδικημένοι

Ο Γκούναρ Μύρνταλ δεν ήταν ο μόνος ο οποίος κατηγόρησε τη Σουηδική Βασιλική Ακαδημία για πολιτική μεροληψία. Είναι πολλοί αυτοί οι οποίοι υποστηρίζουν ότι οι οπαδοί της ελεύθερης αγοράς έχουν μεγάλη επιρροή στη διαδικασία επιλογής των υποψηφίων.
Σύσσωμοι σχεδόν οι οικονομολόγοι, και μεταξύ αυτών ο μεγάλος αντίπαλος του Κέινς, Μίλτον Φρίντμαν, θεωρούν ότι η Τζόαν Ρόμπινσον είναι μια από τους μεγάλους αδικημένους από την Ακαδημία.
H Ρόμπινσον, βρετανή οικονομολόγος του Πανεπιστημίου Κέιμπριτζ η οποία πέθανε το 1983, συνεισέφερε σημαντικά στην ανάπτυξη της κεϊνσιανής οικονομικής θεωρίας, έγραψε σπουδαία βιβλία και άρθρα θεωρητικής οικονομίας για μη ειδικούς και υπήρξε μια από τους πρώτους οικονομολόγους που αντιμετώπισαν με σοβαρότητα τον Καρλ Μαρξ ως οικονομολόγο και όχι ως πολιτικό στοχαστή.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι το βραβείο δεν της απονεμήθηκε ποτέ, όχι επειδή ήταν γυναίκα (έως σήμερα καμία γυναίκα δεν έχει τιμηθεί με το Νομπέλ Οικονομίας), αλλά λόγω των πολιτικών της πεποιθήσεων.
Οι πλέον φίλα προσκείμενοι προς την Ακαδημία λένε ότι τα μέλη της φοβήθηκαν πως δεν θα το αποδεχόταν, άλλοι όμως είναι πεπεισμένοι ότι η κύρια αιτία ήταν οι φιλοκομμουνιστικές της θέσεις. 
 Αλλοι οικονομολόγοι οι οποίοι θεωρούνται αδικημένοι λόγω των «ετερόδοξων» απόψεών τους είναι ο αποκαλούμενος«κρυπτομαρξιστής» Πιέρο Σράφα, ο Νίκολας Κάλντορ, θεμελιωτής μαζί με την Τζόαν Ρόμπινσον της Σχολής του Κέιμπριτζ, ο «δεύτερης γενιάς» κεϊνσιανός του Κέιμπριτζ Λουίτζι Πασινέτι, ο «αφανής ήρωας» της οικονομικής επιστήμης Μίχαλ Καλέτσκι, και αρκετοί ακόμη.
Αλλες επιλογές έχουν αμφισβητηθεί ως άκαιρες ή βιαστικές. Ο Τζον Χικς είχε δηλώσει αποδεχόμενος τη διάκριση το 1972 ότι θα προτιμούσε να είχε πάρει το Νομπέλ για κάποιο άλλο, σημαντικότερο έργο του και όχι για αυτό για το οποίο του απονεμήθηκε.
Το 1997 το βραβείο δόθηκε στον Ρόμπερτ Μέρτον και στον Μάιρον Σόουλς για τις εργασίες τους στα παράγωγα μέσα.
Οι δύο οικονομολόγοι εφήρμοζαν στην πράξη τις θεωρίες τους, ως μέλη του διοικητικού συμβουλίου, στη Long Term Capital Management (LTCM), μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες αμοιβαίων κεφαλαίων κινδύνου στον πλανήτη.
Λίγους μήνες μετά την απονομή του Νομπέλ στους δύο συμβούλους της, η LTCM κατέρρευσε, προκαλώντας τριγμούς στις διεθνείς αγορές και την παρέμβαση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Νέας Υόρκης για τη διάσωσή της.

Ενα στοιχειωμένο βραβείο

Για τους προληπτικούς, την πιο κακή φήμη έχει το βραβείο Νομπέλ Ειρήνης, το οποίο θεωρείται ότι φέρνει κακοτυχία σε όποιον βραβεύεται με αυτό. Δεν είναι ωστόσο λίγοι εκείνοι οι οποίοι θεωρούν εξίσου «γρουσούζικο» το βραβείο της Οικονομίας που αποδίδεται στη μνήμη του Αλφρεντ Νομπέλ. Ενα από τα παραδείγματα κακοτυχίας τα οποία αναφέρουν είναι αυτό του Ρόμπερτ Λούκας Τζούνιορ. Ο αμερικανός οικονομολόγος, ο οποίος τιμήθηκε με το Νομπέλ Οικονομίας το 1995, υποχρεώθηκε να καταβάλει τα μισά χρήματα του βραβείου στην πρώην σύζυγό του, η οποία, ως προνοητική, είχε φροντίσει χρόνια πριν να προσθέσει έναν σχετικό όρο στη συμφωνία διαζυγίου τους.
H πιο θλιβερή ιστορία είναι αυτή του Γουίλιαμ Βίκρεϊ, ο οποίος τιμήθηκε με το Νομπέλ Οικονομίας το 1995 σε ηλικία 82 ετών για τη συνεισφορά του στη θεωρία της ασύμμετρης πληροφόρησης. Τρεις ημέρες μετά την ανακοίνωση των βραβείων, ο οικονομολόγος βρέθηκε νεκρός από καρδιακή προσβολή, στο τιμόνι του αυτοκινήτου του, ενώ πήγαινε από τη Νέα Υόρκη στη Βοστώνη για ένα συνέδριο.
Το 1999 η Σουηδική Ακαδημία τίμησε τον Ρόμπερτ Μαντέλ, σε μια επιλογή η οποία είχε θεωρηθεί από κάποιους επιβράβευση του ευρώ, καθώς ο οικονομολόγος είχε εκφράσει την υποστήριξή του προς το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα. Ο κ. Μαντέλ, αποδεικνύοντας εμπράκτως την εμπιστοσύνη του, πήρε τα χρήματα του βραβείου του σε ευρώ. 
Το επόμενο διάστημα ωστόσο το νέο νόμισμα της Ευρώπης υποχώρησε σημαντικά έναντι του δολαρίου. «Είναι αλήθεια ότι έχασα πάνω από 50.000 δολάρια όταν το ευρώ άρχισε να πέφτει» δήλωσε ο καναδός οικονομολόγος, «και θα είχα χάσει ακόμη περισσότερα αν δεν άλλαζα τα ευρώ σε δολάρια προτού χάσουν πολλή από την αξία τους».
ΣΧΟΛΙΟ.
  Προκειμενου   να   βρω   απαντησεις   στα    σημερινα    δρωμενα  , ανοιξα   τα   ΒΙΒΛΙΑ   της   μεγαλης   για   μενα   ΔΑΣΚΑΛΑΣ    των    φοιτητικων   μου χρονων   ΤΖ.  ΡΟΜΠΙΣΟΝ  , σε   καποιο   απο   αυτα   στη   μεσα   σελιδα   του  οπισθόφυλλου   ειχα   σημειωσει   το   αρθρο   του   ΒΗΜΑΤΟΣ........με  την  δυνατοτητα   του  Δ/ΚΤΙΟΥ   καταφερα   να  το βρω  κ'  ένοιωσα   την   αναγκη   να  το  μεταφερω   και   να   κανω  κοινωνους   οσους  ενδιαφερονται   για  τα  οσα   συμβαινουν   πισω   στις   ΚΟΥΙΝΤΕΣ......................
  Ως   Οικονομολογος      τασσομαι   με   οσους   ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΥΝ   πως   η   ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ   ειναι   παιχνιδι   Δεξιοτητων   και   Κοινωνικης   Ευαισθησιας.
Επισης   θα   μπορουσα   να   συστησω    ΑΝΕΠΙΦΥΛΑΚΤΑ     ενα   τοσο   δα   μικρο   βιβλιαρακι  για   τους   αμυητους......."ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ   και   ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ"   μια   εισαγωγη   στην   μελετη   της   κοινωνιας.ΤΖΟΑΝ   ΡΟΜΠΙΣΟΝ